21 jun 2011

ENCONTRO CON RUBÉN RUIBAL

Para rematar cos encontros dos Fendetestas neste curso 2010-11, o grupo de 4º ESO poido falar na mañán de hoxe, xoves, 21 de xuño, co autor de Limpeza de sangue, Rubén Ruibal, que, moi xenerosamente, accedeu a visitar a nosa biblioteca Sarmiento para falarnos do seu labor teatral e da xénese e intencionalidade da obra que lemos nos club.
Nun ambiente distendido, falounos do seu gusto polo xénero dramático, da súa traxectoria profesional e entrou connosco no mundo de Limpeza de sangue. Falounos das súas fontes á hora de crear a obra, moitas delas recordos biográficos, da súa intención crítica cunha sociedade de cor rosa... e do papel cambiante do enfoque de quen escribe, según o faga nunha época ou noutra, segundo as súas experiencias vitais...
Deixounos ideas que nos farán cavilar: un escritor crearía  a mesma obra se o fixera dez anos antes ou despois? Por que resulta máis complexo escribir teatro que narrativa?...

 Unha vez máis tivemos a sorte de ver como a literatura cobra vida na nosa biblioteca a través das palabras de quen a fai.



2 jun 2011

QUE ATOPAMOS EN LIMPEZA DE SANGUE?




Os fendetestas de 4º  ESO estamos, nesta semana, a falar de Limpeza de sangue, de Rubén Ruibal ( a obra recibiu o Premio Alvaro Cunqueiro, o Premio Nacional de Teatro e recentemente o María Casares). Empezamos falando da natureza teatral do texto (acotacións, decoro dos personaxes...) e pouco a pouco estamos entrando na visión da sociedade actual que pon ante os nosos ollos o autor: o mundo suburbial, o deficiente funcionamento da sanidade, a corrupción inmobiliaria... O certo é que non se salva ninguén do ollo crítico -en realidade a sociedade actual é así?- de Ruibal. Irémonos mergullando pouco a pouco na mensaxe do autor, ao tempo que falamos do seu mestre, Roberto Vidal Bolaño, e da renovación teatral galega nas últimas décadas.
Por certo, a obra foi levada a escena este ano pola compañía Espello Cóncavo e garda certa relación co film Doentes, de plena actualidade, inspirado na obra homónima de Vidal Bolaño. Mostrámosvos a foto do reparto.

EL TRICICLO O UNA MANERA DISTINTA DE REFLEJAR LA REALIDAD

El lunes pasado, los fendetestas de 3º de ESO hemos dedicado nuestra reunión semanal a seguir caminando por el curioso mundo de Fernando Arrabal. Tras la lectura de El triciclo, y de la mano de Climando, Apal, Mita, el guardia, el señor de los billetes... hemos viajado a un lugar sin nombre y a un tiempo impreciso que, paradójicamente, nos sitúa en una sociedad y en un momento concreto de la historia, probablemente de España: la lucha por la supervivencia, que lleva al hombre a ejercer impasiblemente la violencia, la indiferencia e hipocresía de los sectores acomodados, el lenguaje absurdo e incomprensible de las autoridades oficiales... son dianas del dardo de Arrabal. Lo mejor: lo grotesco y el humor amargo que rodea los hechos, inicialmente absurdos si no tenemos en cuenta el componente simbólico  de objetos y acciones (el triciclo como instrumento de trabajo, el lenguaje absurdo del guardia, los billetes del hombre burgués, el sueño casi perpetuo de Apal...).
Después de interpretar el significado de la obra, hemos hecho una valoración del teatro de Arrabal: distinto a los modelos tradicionales, los fendetestas le atribuyen el gran mérito de hacer una enorme crítica que nos deja un sabor amargo valiéndose de pequeñas obras llenas de situaciones absurdas y de un humor de doble filo. Desde luego, no es tarea fácil conseguir tanto con lo que aparentemente parece tan poco.

20 may 2011

A RISA AMARGA DE FERNANDO ARRABAL



Xa estamos rematando Pic-Nic, de Fernando Arrabal: é unha obra que nos atrae moito, algo ten por aí,
entre liñas, que fai desta peza algo pouco común. Quizáis sin propoñerse tal cousa, Arrabal conseguiu dicir unha morea de cousas nun diálogo ben sinxelo, polo menos a primeira vista. Buscamos no libro todas as situacións cómicas e absurdas, e agora estamos a profundizar nelas. Por que Zapo chama ao seu superior ao inicio do combate? Teñen roles iguais o señor e a señora Tepán? Por que Zapo e Zepo teñen eses nomes tan parecidos? Por que a súa relación, sendo inimigos, é tan cordial? Como foron parar ao campo de batalla? Por que a música que se escoita é un pasodobre? Que importancia teñen os efectos acústicos na obra?
 A solución a todos estes enigmas, na próxima entrada.

LEEMOS NOVELA GRÁFICA



               

A lo largo de este mes de mayo hemos estado leyendo El escarabajo de oro; estamos ahora acabando La caída de la Casa Usher. Como ya hemos apuntado en entradas anteriores, leemos a Poe en novela gráfica: esto nos está resultando de utilidad para ver como se crea la banda diseñada. Hablamos sobre secuenciación, formato y colocación de viñetas, sobre bocadillos, sobre didascalias, sobre tipos de planos, sobre luz, color... Muy interesante, sobre todo para ver la relación de este lenguaje con el cinematográfico.

Visitamos algunos enlaces de interés:

http://www.educacion.gob.es/exterior/br/es/rd/tecnic_comic.pdf


http://www.delcomic.es/museo/expo/historia.htm

FALANDO DE POE

.
Hai unhas semanas, cando empezamos a leer tres relatos de Poe en novela gráfica, adicamos un tempo a falar da peculiar figura deste escritor romántico: desarraigado, extravagante, amante do desafío ás normas sociais e éticas do momento... e dono dunha imaxinación desbordante e dun dominio pouco frecuente das técnicas do suspense e do misterio.

28 abr 2011

RIMOS CO TEATRO DE ARNICHES

Los alumnos de 4º del club de lectura seguimos con la sonrisa puesta: estamos viendo una grabación teatral de La señorita de Trevélez, de Arniches, dentro del recorrido que se está haciendo dentro del club por la literatura de humor del siglo XX. Pero, ¡ojo!, no todo son risas: algo amargo aflora de la burla. Al final, el coloquio nos ayudará a poner sobre la mesa esa mezcla de sensaciones.

NOVAS VIAXES PARA O MES DE MAIO

Estamos rematando xa o mes de abril e cómpre facer os últimos tramos do camiño do Club Fendetestas para este curso. Empezamos lecturas novas, algo máis cansos por aquelo de que o curso xa vai ben avanzado, pero con ganas de coñecer novas historias... Nos grupos de 1º e 2º imos adentrarnos no mundo da novela gráfica, cuns relatos de Poe e con Frankenstein; en 3º seguimos enganchados ao humor: esta vez imos de visita ao peculiar mundo de Fernando Arrabal, con Pic-nic e con El triciclo. Xa vos teremos ao tanto das nosas conversas.

26 abr 2011

PASEANDO POLO MUNDO DE DONA EMILIA... DA MAN DE XULIA SANTISO


    Como sabedes, este curso adicamos unha boa cantidade de tempo no noso club á figura, á época e o traballo literario de dona Emilia Pardo Bazán. Entramos na sociedade de finais do século XIX e comenzos do XX, falamos de política, de costumes, do contraste  entre o campo e a cidade, da marxinación feminina na vida pública e doméstica, das modas literarias da época, do Naturalismo, da pegada do movemento na narrativa breve da autora... E de moitas outras cousas que foron saíndo ó fío das conversas dos fendetestas.


   
     Para rematar a nosa andadura polo mundo da autora coruñesa, invitamos á nosa biblioteca a conservadora da súa Casa Museo, Xulia Santiso. Case sen darnos conta, aparecemos paseando da man de dona Emilia pola súa época, pola súa vida e polos seus contos... Marabillosa viaxe, tanto pola súa amenidade como polo entusiasmo de quen nos guiou no percorrido. 

1 abr 2011

FALANDO SOBRE O VIXÍA NO CENTEO

Esta semana rematamos, un dos grupos fendetestas de 4º ESO co libro O vixía no centeo. No encontro que fixemos falamos de varios temas: do plantexamento retrospectivo do relato, moi significativo no proceso de "recuperación" do protagonista;  da súa conducta extremadamente adolescente, que, aínda que está un pouco hiperbolizada,  non nos resulta tan afastada da realidade; da intemporalidade do contido da obra, tan lonxana no tempo real e tan próxima no contido; da perda da inocencia e dos efectos que pode ter...

E así foi pasando o pouco tempo do que dispoñemos. Rematamos o encontro falando da pegada desta obra no cine e na música. Como mostra, aí vos deixamos unha canción baseada no polémico Caufield.

21 mar 2011

INGENIO Y HUMOR SIEMPRE PRESENTES EN JARDIEL PONCELA

Ahora que estamos acabando en el grupo de 3º ESO la lectura de una novela de Jardiel, aprovechamos para subrayar su inmensa originalidad en el manejo del humor: realmente debe ser considerado un maestro en el arte de crear situaciones absurdas. Quisiéramos dejaros aquí una pequeña muestra de su buen hacer literario: fijaos en que además de crear una situación sorprendente, por ilógica, escribe este pequeño relato sin emplear ni una sola vez la vocal E.



Un otoño -muchos años atrás- cuando más olían las rosas y mayor sombra daban las acacias, un microbio muy conocido atacó, rudo y voraz, a Ramón Camomila: la furia matrimonial

- ¡Hay un matrimonio próximo, pollos! -advirtió como saludo a su amigo Manolo Romagoso cuando subían juntos al Casino y toparon con los camaradas más íntimos.
- ¿Un matrimonio?
-  Un matrimonio, sí -corroboró Ramón
- ¿Tuyo?

- Mío.

- ¿Con una muchacha?

- Claro! ¿Iba a anunciar mi boda con un cazador furtivo?

- ¿Y cuándo ocurrirá la cosa?

- Lo ignoro.

- ¿Cómo?

- No conozco aún a la novia. Ahora voy a buscarla...

Y Ramón Camomila salió como una bala a buscar novia por la ciudad.

A las dos horas conoció a Silvia, una chica algo rubia, algo baja, algo gorda, algo sosa, algo rica y algo beep; hija única y suscriptora contumaz a La moda y la casa (publicación para muchachas sin novio).
Y al año, todos los amigos fuimos a la boda. ¡La boda! ¡Bah!... Una boda como todas las bodas: galas blancas, azahar por todos lados, alfombras, música sacra, bimbas, sonrisas, codazos, almohadón para hincar las rodillas los novios y para hincar las rodillas los padrinos; lunch, sandwichs duros como un fiscal...
Al onzavo sandwich hubo una fuga súbita por la sacristía y un auto pasó raudo, y unos gritos brotaron:
- ¡Adiós! ¡Adiós! ¡Vivan los novios! ¡Vivaaan

Y los amigos cogimos otro sandwich -dozavo- y otra copita.

Y allí acabó la cosa.
Mas, para Ramón Camomila, la cosa no había acabado allí...
Al contrario: allí daba principio.
Y al subir con su novia al auto fugitivo, vio claro, vio clarísimo: ni amaba a Silvia, ni notaba inclinación ninguna al matrimonio, ni sintió su alma con la vocación más mínima por construir un hogar dichoso.
- ¡Soy un beep! -murmuró Ramón-. No valgo para marido, y lo noto cuando ya soy ciudadano casado...
Y corroboró rabioso:
- ¡Soy un beep!
Silvia, arrinconada junto a Ramón, bajaba los ojos con rubor, y al bajar los ojos subía dos mil grados la rabia masculina.
- ¡Dios mío! -gruñía Ramón mirándola-. ¡Casado! ¡Casado con una niña insulsa como unas natillas!...
No hay ya salvación para mí..., ¡no la hay!
Incapaz para dominar su irritación, dirigió unas palabras durísimas a Silvia.
- ¡Prohibido fingir rubor y mirar a la alfombra! -gritó.
(Silvia miró al parabrisas con infantil docilidad).
Y Ramón añadió para su sayo, alumbrado por una brusca solución:
- Voy a lograr su odio. Voy a obligarla a suplicar un divorcio rápido. Poco valgo si no logro inspirarla asco con cuatro o cinco burradas a cual más disparatada...


Y tal solución tranquilizó mucho a su alma.
Por lo pronto, al subir a la fotografía (visita clásica tras una boda), Ramón hizo la burrada inicial.
Un fotógrafo modoso y finísimo abordó a Ramón y a Silvia.
- Grupo nupcial, ¿no? -indagó.
- Sí -dijo Ramón.
Y añadió:
- Con una variación.
- ¿Cuál?
- La sustitución más original vista hasta ahora... Novio por fotógrafo. Hoy hago yo la foto... ¡Viva la originalidad!
Y Ramón aproximó la máquina y advirtió al asombrado fotógrafo:
- ¡Vamos! Coja por la mano a la novia y sonría con ilusión: La cara más alta... ¡Cuidado! ¡Así!... ¡Ya!
Ramón tiró la placa, y a continuación obligó al pago al fotógrafo; guardó los duros y salió con Silvia orondo y dichoso.
- ¡Al auto! -mandó.
(Silvia ahora iba llorando.)
- ¡La cosa marcha! -susurró Ramón.
Al otro día trasladaban sus organismos a Irún. (Lo clásico, asimismo, tras una boda.)
Ramón no quiso subir al vagón con Silvia.
- Yo viajo con los maquinistas -anunció-. Voy a la locomotora... ¡Hasta la vista!
Y subió a la locomotora, y ocupó su actividad ayudando a partir carbón. Al arribar a Irún había adquirido un magnífico color antracita.
Ya allí, compró sus harapos a un sordomudo andrajoso, vistió los harapos y marchó a la fonda a buscar a Silvia.
Y tocado con las ropas andrajosas anduvo por Irún, acompañando a Silvia y cogido a su brazo mórbido y distinguido.
Nutrido público los miraba al pasar, asombrado.
Silvia sufría cada día más.
- ¡La cosa marcha! ¡La cosa marcha! -murmuraba todavía Ramón. Pronto rogará Silvia un divorcio total. Sigamos las burradas. Sigamos con la droga antimatrimonial, multiplicando la dosis.
Ramón vistió a continuación sus fracs más maravillosos, y al pisar un salón, un dancing u otro lugar público acompañado por Silvia, imitaba a los criados, y con un paño al brazo acudía solícito a todas las llamadas.
Una mañana pintó sus párpados con barniz rojo.
Por fin lo trasladaron al manicomio.
Y Ramón asistió a su propia dicha: su contrato matrimonial yacía roto y vivía imposibilitado para otra boda con otra Silvia...





3 mar 2011

EL TRUEQUE

Ai, dona Emilia
tennos máis que enganchadas!
Acabamos de ler El trueque, onde un pobre home vai perder o lugar onde vive coa súa filla, viúva e que acaba de ter un meniño, por non ter cartos para pagar a renda. Suplícalle axuda ao amo, que mostra un noxento desinterese cara ao pobre home. Cando volta para a súa casa ve á ama de cría que coida o neno do amo. Ofrécese a levarlle o rapaciño ata a súa casa mentres ela conversa co seu home. Cando a ama vai, ó cabo de media hora, recollelo, ten a sensación de que a criatura enfraqueceu. Imaxinacións dela? Non: marcha co rapaz sen saber que o que leva alí, apertado contra ela, é o neto do pobre labrego, que xa non voltará a pasar fame. O fillo do señorito... terá un futuro que nunca poido imaxinar... Que retrato da pobreza e da miseria do espíritu humano. Sentimos a mensaxe como algo lonxano? Pois, tristemente, NON.

CONOCIENTO A JARDIEL PONCELA... QUE NO ES POCO

Los Fendetestas de 3º de ESO estamos disfrutando con una de las obras de Jardiel Poncela. Curioso escritor... y de agradable lectura. Nos gustaría que su humor fuese más conocido... He aquí un trozo de su biografía,extraído del Centro Virtual Cervantes, tan interesante como su obra.
Según indica el mismo Jardiel, lo escribió, en verso, para el álbum «de una de esas señoritas que coleccionan autógrafos de escritores, sin caer en la cuenta de que les sería más útil coleccionar autógrafos de cuentarrentistas del Banco de España.». Los versos unen sinceridad, desenfado y augurios que habrían de cumplirse: Retrato al pastel (de hojaldre) Nací armando el jaleo propio de esas escenas; me bautizó la Iglesia con arreglo a sus ritos, y Aragón y Castilla circulan por mis venas convertidos en rojo caldo de eritrocitos. ¿Cuál de las dos regiones pesa en mi corazón? Es difícil hallar la clave del misterio... Tal vez pesa Castilla cuando me pongo serio, y cuando estoy alegre, tal vez pesa Aragón. A semejanza de otras diversas criaturas, me eduqué en el temor del Dios de las Alturas; pero perdí el temor —o la fe— que es lo mismo, cuando, en años después, practiqué el alpinismo. Escribo, porque nunca he encontrado un remedio mejor que el escribir para ahuyentar el tedio, y en las agudas crisis que jalonan mi vida siempre empleé la pluma como un insecticida. Fuera de las cuartillas, no sé de otro nirvana. No me importa la gloria, esa vil cortesana que besa igual a todos: Lindbergh, Charlot, Beethoven... Y no he ahorrado nunca, pensando en el mañana, porque estoy persuadido de que he de morir joven. Y acertó. Porque murió a los cincuenta años, joven pues, sobre todo si se tiene en cuenta la duración actual de las existencias humanas. Y pobre, muy pobre, después de haber trabajado mucho, y de haber ganado dinero, considerable dinero en algunas etapas de su vida. Una vez más, se cumplió el sino de tantos escritores auténticos, que mueren a solas con su pobreza, y su dignidad, como único patrimonio. Nada que tenga que ver con los currinches y aprovechados de la literatura, tan abundantes ahora, menesterosos de popularidad y dinero, sobre todo de este último, no importa con qué artes —malas artes— se consigan.

19 feb 2011

EL ABANICO...

Seguimos camiñando polo mundo dos contos da Pardo Bazán: hoxe charlamos sobre El abanico. Usamos aínda hoxe este obxecto?. Pois resulta que sí: usámolo continuamente, do xeito metafórico que lle da a escritora no texto elixido. Usámolo para non ver o que nos desagrada: tapamos frivolamente con el a pobreza, as inxustizas, a fame, os tratos discriminatorios que son o pan de cada día en medio mundo... Cando nos molesta o desagradable, poñemolo diante dos ollos e tan felices... Decididamente... NON NOS GUSTAN OS ABANICOS. E A VÓS?

12 feb 2011

UNA VEZ MÁS EN LAS MANOS DEL SEÑOR DE LAS MOSCAS

Hemos dado la bienvenida este trimestre a dos grupos más dentro del grupo de los Fendetestas: se trata de alumnos de 4º de ESO con muchas ganas de leer y de charlar sobre lo que leen. Un grupo se ha lanzado a El señor de las moscas; los demás se están adentrando en el apasionante mundo de O vixía no centeo. ¿Os apetece saber qué hemos hecho esta semana con la historia de un grupo de chicos solos en una isla desierta? Bien: os ponemos al tanto. Resulta que hemos empezado a urgar en el entramado simbólico que se adivina tras la lectura de los primeros capítulos: la caracola, las gafas, las formas de actuar. Y, como nos sucede siempre, hemos empezado a unir cabos... y hemos acabado centrándonos en el grupo de los cazadores. De pronto ha empezado a flotar en el aire la palabra dictadura, el nombre de Hitler... y las alusiones a la película La ola... Ahí nos hemos quedado. Os mantendremos al tanto... del trayecto que nos toca recorrer las próximas semanas.

LAS MEDIAS ROJAS, LA DENTADURA...

!
Seguimos con Emilia Pardo Bazán... Estamos moi metidos nas preocupacións desta incríble muller. Os dous contos cos que traballamos esta semana impresionáronnos abondo: canta violencia implícita hai neles, canto egoísmo... e canta denuncia. Resulta que falando, falando chegamos á conclusión de que os contidos e as formas que emprega esta escritora están de plena actualidade: acaso non hai aínda hoxe mulleres que se someten a auténticos suplicios físicos (pensemos en operacións estéticas varias) para agradar ás súas parellas? Pois iso é, nin máis nin menos, que o que sucede en La dentadura: dona Emilia pon diante de nós unha moza que arrinca os dentes porque non lle gustan ó home que ama.Polo que respecta á estética, acontece o mesmo: a Pardo Bazán fai uso do Naturalismo presentando o desagradable da realidade para denuncialo; pensemos nos anuncios que pretenden denunciar a violencia de xénero: manexan, indiscutiblemente, unha estética tan naturalista como a da escritora que nos ocupa. A distancia entre a imaxe da moza apaleada por seu pai por levar unhas medias vermellas ou a da moza coas encías abertas e a dos anuncios publicitarios que denuncian o maltrato de hoxe NON EXISTE: CANTO CAMIÑO QUEDA AÍNDA POR ANDAR

3 feb 2011

EL INDULTO

Hoy hemos estado charlando sobre El indulto, un relato de Emilia Pardo Bazán que nos ha dejado muy incómodos: nos hemos dado cuenta de que desde el siglo XIX poco han cambiado algunos aspectos de la sociedad: pobre protagonista y pobres las mujeres que sufren el terror de ser maltratadas por quienes deberían amarlas...¡Pobre niño indefenso al que su padre menosprecia! Desde aquí alzamos nuestras voces para decir NO a la violencia y al desprecio, MIL VECES NO.

27 ene 2011

UNA BIOGRAFÍA EN POCAS PALABRAS

Fue una escritora británica de novelas policiacas, aunque también escribió novelas románticas bajo el seudónimo de Mary Wesmacott. Es conocida como la Reina del Crimen. Nació el 15 de septiembre de 1890 en Devon (Inglaterra) y fue hija de un corredor de bolsa estadounidense y nieta de un capitán de la armada británica. Era la menor de tres hermanos. Su padre falleció cuando ella tenía once años y su madre le dio clases en casa y la animó a escribir. Tuvo un primer matrimonio infeliz con un coronel de la aviación que acabaría en divorcio, aunque tuvo como fruto una hija, Rosalind, En 1930 se casó con Max Mallowan, catorce años más joven que ella, al que acompañó en sus viajes a Oriente Medio, lugar que sirvió como trasfondo de varias novelas. Max era arqueólogo y ella, que estaba dotada de un fino sentido del humor, recomendaba al respecto a todas las mujeres: “Cásate con un arqueólogo. Cuanto más vieja te hagas, más encantadora te encontrará”. Dato curioso de su vida fue su desaparición durante diez días del año 1926, lo que causó un auténtico revuelo primero en la prensa del país y después en medio mundo. No se sabe si fue, como ella declaró, un episodio de amnesia provocado por una fuerte alteración nerviosa o, como creyeron muchos, un simple truco publicitario. En 1961 fue nombrada miembro de la Real Sociedad de Literatura y hecha doctora honoris causa por la universidad de Exeter. En 1971 se le concedió el título de Dama del Imperio Británico. En 1976, a los 85 años de edad, murió por causas naturales. Está enterrada en el cementerio de la iglesia de St. Mary, en Cholsey. Ha dado nombre a dos de los “detectives” más famosos de la historia de la literatura universal: Hércules Poirot y Miss Marple. Sus novelas más populares y a las que se les reconoce mayor mérito son: Muerte en las nubes, Asesinato en el Orient Express, El asesinato de Roger Ackroyd, El testigo mudo, Asesinato en Bardsley Mews, Poirot en Egipto (Muerte en el Nilo), Diez Negritos, El pudding de Navidad y Testigo de cargo. Agatha Christie sigue siendo hoy en día una de las autoras más leídas e incluso algunos de sus personajes o novelas se han transformado en juegos para pc y para wii.

26 ene 2011

LA LITERATURA IMPREGNA LA REALIDAD... MÁS INSOSPECHADA

Investigando, dialogando, pensando sobre la novela Diez Negritos de A. Christie, hemos encontrado informaciones de lo más curioso. ¿Sabíais que hay un juego para WII diseñado a partir de la novela citada?

20 ene 2011

ATA A PRÓXIMA , DAHL

Rematamos a lectura dos Relatos escalofriantes. Deu moito de sí este libro: fíxonos rir (cun humor máis negro ca gris, eso sí), pero tamén nos fixo reflexionar moito sobre as persoas. Despois de ler e charlar sobre Mi querida esposa, Galloping Foxley, El cirujano, Tatuaje, Cordero asado, El campeón del mundo… démonos conta que Dahl fala nos seus contos dos defectos dos seres humanos: a avaricia, o engano, a violencia, o espíritu de superiodidade e mesmo o acoso…  E se nos analizamos a nós mesmos? Cales son os nosos defectos e as nosas virtudes? A próxima semana falaremos diso.

Grupo de lectura de 1º de ESO